Lepai

Lepai (Liepai)
Liepāja
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Latvii
Eläjiden lugu (2023)	67,088 ristitud
Pind	68,02 km²
Pämez'	Gunars Ansin'š; (heinku 2021—,; Gunārs Ansiņš)
Telefonkod	+371−34
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Lepai vai Liepai (latv.: Liepāja [ˈliepaːja], ven.: Лиепая, saks.: Libau), vll 1520−1917 Libav, ende Liiv, om lidn Latvijan suvipäivlaskmas. Se om lidn tazovaldkundan alištusenke, koumanz' surtte eländpunkt valdkundas eläjiden lugun mödhe. Järed jädumatoi meriport radab lidnas.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Kalanpüdajiden pen' Liiv-külä (latv.: Līva) mainitase ezmäižen kerdan vl 1253. Eländpunkt sai lidnan oiktusid vl 1625, mainitase nügüdläiženke nimenke vspäi 1649. Vl 1919 Lepai kändihe Latvijan pordaigaližen pälidnan kudeks kuks.

Meriportan rad (7,6 mln tonnoid jüguid vl 2022), tekstil'tegimišt (alasobiden kombinat, puvillan ümbriradmine personaližen gigijenan tegesikš), sauvondmaterialiden pästand (metalližkonstrukcijad, stökolpaketad, asfal'tbeton) da sömtegimišt (oluden tehmine, kalan ümbriradmine) oma Lepajan ižandusen päsarakoikš. Järed tulleielektrostancii radab.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase Baltijan meren randištol da Lepai-järven pohjoižrandoil, 14 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Kaikenaigaine meribriz puhub lidnas. Matkad Righasai om 195 km päivnouzmha orhal vai 216 km avtotedme. Lähembaižed lidnad oma päivnouzmas: Grobin' (11 km Lepain keskusespäi) i Durbe (26 km Lepain keskusespäi).

Torguindkanal (latv.: Tirdzniecības kanāls) ühtenzoitab järved merenke. Se kanal jagab lidnad pohjoižpalaks (Uz' lidn, latv.: Jaunliepāja) da suvipalaks (Vanh lidn, latv.: Vecliepāja). Lidn mülüb statistižhe Kurzeme-regionha.

Klimat om ven kontinentaline Baltijan meren valatoitusenke. Keza om päivoikaz lujas, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +7,9 C°, kezakun-elokun +14,8..+17,9 C°, tal'vkun-keväz'kun −1,1..+1,3 C°. Ekstremumad oma −32,9 C° (viluku) i +35,6 C° (eloku). Kezaaigan minimum om +0,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +15,5 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 693 mm vodes, enamba elokus-kül'mkus (74..84 mm kus), vähemba keväz'kus-semendkus (29..37 mm kus). Pandud lumi sulab teravas päpaloin, lumikatken korktuz ülitab 5..10 sm harvoin. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 75..81 % röunoiš sulakus-sügüz'kus, 83..87 % redukus-keväz'kus. Meriveden lämuz vajehtase +2,9..+6,5 C° röunoiš tal'vkus-sulakus, +15,4..+20,0 C° kezakus-sügüz'kus.

Tobmuz[vajehta | vajehtada tekst]

Kaik om kümne nimitadud lidnanlaptad Lepajas i kuz' ezilidnad.

Vspäi 1994 lidnan tobmuden pämez' om sen Duman ezimez' (latv.: Liepājas pilsētas domes priekšsēdētājs). Edeližed lidnan pämehed oma Janis Vil'nitis (Janis Vilnitis, kül'mku 2018 — kezaku 2021), Uldis Sesks (keväz'ku 1997 — kül'mku 2018).

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vl 1914 lidnan eläjiden lugu oli 94 tuhad ristituid. Vn 2011 Latvijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 82 965 ristitud. Kaik 76 513 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 114 950 eläjid vl 1991. Depopuläcijan päsüd oma emigracii Venämaha, Päivlaskmaižen Evropan maihe, sündutandmäran polenduz.

Rahvahad (enamba 1 % vl 2017): latvijalaižed — 55,7 %, venänikad — 30,0 %, ukrainalaižed — 4,8 %, vaugedvenälaižed — 3,2 %, litvalaižed — 3,0 %, pol'šanmalaižed — 1,0 %, toižed rahvahad — 2,3 %.

Sport[vajehta | vajehtada tekst]

FK Liepaja (Lepai FK)

Transport[vajehta | vajehtada tekst]

Avtobusad (31 maršrutad), tramvaid (kahesa kilometrad raudted), maršruttaksid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Lepai-lendimport^[1] (LPX / EVLA, latv.: Starptautiskā lidosta "Liepāja", 14 tuh. passažiroid vl 2019) sijadase vides kilometras päivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Righasai da čarterreisid Pohjoižen Evropan pälidnoihe.